حجت الاسلام والمسلمین شهید محمد حسن شریف قنوتی
حجت الاسلام والمسلمین شهید محمد حسن شریف قنوتی
اولین روحانی مجروح و اسیر جبهه های حق علیه باطل، اولین روحانی شهید جنگ ایران و عراق، اولین نماینده امام خمینی(ره) که در جنگ به شهادت رسید، اولین فرمانده شهید جنگ های چریکی و پارتیزانی، تشکیل دهنده گروه های مسلح به امر امام خمینی(رحمه الله علیه) در سال 1342، اولین برگزارکننده تظاهرات در شهرستان بروجرد تا جایی که به عنوان رهبر انقلاب بروجرد معرفی شد، اولین تشکیل دهنده ستاد پشتیبانی از جبهه های جنگ و حمایت از جنگ زدگان در بروجرد، اولین ارسال کننده محموله های تدارکاتی از بروجرد به مناطق جنگی به خصوص خرمشهر، اولین گروه اعزامی از بروجرد به خرمشهر جهت دفاع ازشهر، تشکیل اولین گروه مدافع به نام «لشکر الله اکبر» که همراه برادران ارتشی و سپاهی به مدت 35روز در خرمشهر مقاومت کردند.
حجت الاسلام والمسلمین شهید محمد حسن شریف قنوتی، در سوم تیر 1313، در خانوادهای مذهبی، در اروند کنار از توابع آبادان به دنیا آمد و تحت تعلیم و تربیت پدر و مادری پارسا و باتقوا قرار گرفت. محمد حسن از همان دوران کودکی، کلام وحی را در ذره ذره جان خویش جای داد تا یاریرسان تشنگان هدایت باشد و پرتویی از روح بلند اسلام و هدف والای آن را بر عاشقان این دین مبین عرضه دارد. شهید شریف قنوتی در دامان پدر و مادری پرورش یافت که از همان اوان کودکی، او را با نور علم و تقوا آشنا کردند. او به دلیل علاقهای که به روحانیت و علوم دینی داشت، به کسب معارف دینی و اسلامی روی آورد و با هوش سرشار خود، مدارج کمال را به سرعت پیمود.
شهید شریف قنوتی، مقدمات علوم اسلامی را در آبادان و نزد عمویش، شیخ عبدالستار اسلامی که از بزرگان خوزستان بود، فراگرفت. او در سال 1332 وارد حوزه علمیه آبادان شد و پس از دو سال تحصیل، به حوزه علمیه بروجرد رفت و از محضر آیت الله العظمی بروجردی رحمهالله بهرهها برد. او سپس به قم عزیمت کرد و با شرکت در درس حضرت امام خمینی رحمهالله و آیت الله العظمی گلپایگانی رحمهالله از محضر آنان استفاده برد و به درجه اجتهاد رسید.
اعزام به اردکان
شهید شریف قنوتی همزمان با تحصیل، مبارزه با ستم رژیم پهلوی را آغاز کرد و از سوی امام خمینی رحمهالله برای تبلیغ به اردکان اعزام شد. او همزمان با مبارزات سیاسی، به فعالیتهای اجتماعی نیز پرداخت. بازسازی مساجد جامع و حجت بن الحسن (عج) و ساختن حمام و مسجد در روستاهای اطراف منطقه اردکان، سبب شد تا خیلی زود مورد احترام و اعتماد مردم قرار گیرد؛ آنگونه که وقتی به دلیل فعالیتهای سیاسی، ساواک وی را دستگیر کرد و به زندان انداخت، طوایف اطراف شیراز و اردکان خواستار آزادی وی شدند و رژیم نیز برای آرام ساختن ایلهای منطقه، او را آزاد کرد. شریف قنوتی برای مردم اردکان و حومه، مصلحی خیراندیش، معلمی آگاه، مبلغی پرهیزکار، عالمی دلسوز و مرجعی برای حل مشکلات و شریکی برای غمها و شادیهایشان بود.
شهید شریف قنوتی در جریان مبارزه با رژیم پهلوی، با گروه فداییان اسلام و شهید نواب صفوی نیز همکاری داشت، بهطوری که پس از شهادت نواب، همواره مورد تعقیب رژیم بود و بهطور مرتب در شهرهای گوناگون تردد میکرد. الگوگیری از شیوه مبارزه گروه فداییان اسلام در مبارزه با رژیم، او را به «نواب ثانی» معروف کرده بود. جسارت و شجاعت و مبارزه با هرگونه ظلم و تعدی، چنان در وجودش گسترش یافته بود که هیچگاه دست از فعالیتها و مبارزات خویش برنداشت. او پس از شهادت نواب صفوی و یارانش، فعالیتهای خویش را در کنار یاران امام خمینی رحمهالله ادامه داد.
فعالیت با نام مستعار
شهید حجت الاسلام و المسلمین شریف قنوتی، در ردیف کسانی بود که به علت پیشینه مبارزاتیاش، همواره مورد تعقیب عوامل ساواک بود. از این رو، در شهرهای گوناگون با نام مستعار رفت و آمد میکرد و به فعالیتهای خویش ادامه میداد. در شیراز، ساواک که از فعالیتهای وی احساس خطر کرده بود، برای دستگیری به خانهاش هجوم برد، ولی او به اصفهان گریخت. پس از شهادت آیت الله سعیدی، به دلیل فعالیتهای سیاسی دستگیر و در دادگاه نظامی شیراز به اعدام محکوم شد، ولی برخورد مثبت، ارشادی و هدایتگرانه او با عوامل نظامی، سبب لغو حکم و آزادی وی گردید. او هرچند ممنوعالمنبر شده بود، به طور جدی به مبارزه ادامه میداد و در این سالها از نامهای مستعار برای پیشبرد اهداف مبارزاتیاش استفاده میکرد.
شریف قنوتی در مسجد سلیمان
شهید شریف قنوتی که به دلیل حجم فعالیتها و مبارزاتش، چهره شناختهشدهای در اردکان، شیراز، یاسوج و اصفهان بود، به مسجد سلیمان عزیمت کرد و آنجا به مبارزات خویش ادامه داد. او به دلیل آنکه تحت تعقیب عوامل ساواک بود، برای آنکه مشکلی برای کسی به وجود نیاورد، مسجد را پایگاه خود قرار داد و همواره شبها را در مسجد میگذراند. البته با وجود این احتیاطها، عوامل ساواک، آنجا هم دست از سرش برنداشتند و شبانه او را دستگیر و به زندان اهواز منتقل کردند. شهید شریف قنوتی در زندان نیز دست از فعالیت برنداشت و برای افشاگری بر ضد رژیم، به مدت هشت روز دست به اعتصاب غذا زد. او در عاشورای 1357 به همراه زندانیان به اقامه عزاداری پرداخت که به شورش زندانیان انجامید. این فعالیتها در درون زندان و نیز فشار روحانیت مبارز و مردم مسجد سلیمان سبب شد تا رژیم، شریف قنوتی را از زندان آزاد کند.
با پیروزی انقلاب اسلامی، شهید شریف قنوتی با شور و عشقی مضاعف برای پاسداری از دستاوردهای انقلاب، بار دیگر به اردکان رفت و بنا به درخواست مردم منطقه، مسئولیت نمایندگی شورای شهر را بر عهده گرفت. او باز هم به فعالیتهای عمرانی و اجتماعی مشغول شد و به رفع مشکلات فرهنگی مردم پرداخت. شریف قنوتی پس از چندی، به عنوان دادستان انقلاب بروجرد به خدمت مشغول شد و بدینسان، عمر بابرکت خویش را در راه خدمت به ملت و مملکت اسلامیاش گذراند. او در راه رسیدن به لذت وصل، هرگز دل به زیورهای دنیوی نبست و عارفانه و عاشقانه، سلوک وصل را پیمود تا آنگاه که جام شیرین شهادت را سر کشید.
شهید محمد حسن شریف قنوتی با شروع جنگ تحمیلی، نخستین ستاد کمک رسانی و پشتیبانی جنگ را در بروجرد دایر کرد و برای کمک به جبهههای نبرد، در سوم مهر 1359 همراه کاروانی متشکل از 21 کامیون آذوقه، به خرمشهر رفت. او پس از بازگشت از خرمشهر، گروههایی از جوانان بروجرد را سازماندهی کرد و دوباره به خرمشهر بازگشت. در آنجا با تشکیل گروه الله اکبر که بعدها به «لشکر اللهاکبر» تبدیل شد و گروهانهای مقاومت، چندین بار شهر را از خطر سقوط نجات داد. در شرایطی که عراق توان نظامی عظیمی را برای اشغال خرمشهر بسیج کرده و توان نظامی خرمشهر برای دفاع تنها سیزده دستگاه تانک بود و سپاه خرمشهر و شهید جهانآرا، با تمام توان در حفظ شهر میکوشیدند، شهید شریف قنوتی مسئولیت تأمین مهمات را بر عهده گرفت. او با روحیه بلند و مقاوم خود، مایه دلگرمی رزمندگان شد و چندین بار دشمن متجاوز را از شهر بیرون راند.
شریف قنوتی و انسجام نیروها
شاید به جرئت بتوان گفت شهید شریف قنوتی، نخستین پایهگذار جنگهای چریکی در خرمشهر بود. در حالی که نیروهای مردمی با پیروی از دستور امام خمینی رحمهالله برای مقابله با دشمن و دفاع از انقلاب اسلامی و کیان کشور به طور داوطلب وارد خرمشهر میشدند، شهید شریف قنوتی با تشکیل گروههای چریکی، به آنها آموزشهای خاص مقطعی میداد و آنها را در مکانهای حساس خرمشهر مستقر میکرد. او با توجه به امکانات محدود، با عملیاتهای ایذایی و بازدارنده، سعی داشت جلو تصرف خرمشهر را بگیرد. از این رو، با انسجام نیروهای داوطلب و مردمی و آموزش آنها، به ارتش مجهز عراق حمله میکرد و در حد توان خود، نیروها و امکانات موجود دشمن را به صورت مقطعی به عقب میراند.
شناخت شهید شریف قنوتی از وضعیت خرمشهر در آن دوره زمانی به اندازهای بود که فرماندهان دسته یا گروهانهای اعزامی به خرمشهر، درباره نوع درگیری با دشمن و ادوات زرهی آنها و شیوه انهدامشان، از شهید شریف قنوتی یاری میگرفتند.
شهید شریف قنوتی عامل روحی و روانی قوی
شهید شریف قنوتی، مصداق آیه شریفه «اِسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»بود. او در مواقع بحرانی، با حفظ آرامش خویش، نیروها را به صورت شایسته هدایت میکرد و در آن شرایط نیز دست از تبلیغ برنمیداشت. در حقیقت، در شرایط حساس جنگ، آن شهید والامقام، عاملی قوی و محکم از نظر روحی، روانی و معنوی برای رزمندگان و مدافعان خرمشهر بود. او با سخنرانیهای پرشور و بیان محبت خویش به نیروهای سپاهی، ارتشی و مردمی، در آنان انگیزه ایجاد میکرد و میکوشید روحیه امید را در وجود آنان همواره زنده نگاه دارد. مقاومت خرمشهر، مقاومت عرف نظامی نبود؛ جلوهگر عشق بود و این عشق را انسانهای وارستهای همچون شهید شریف قنوتی که تمام حرکات و گفتارش روحیهبخش و عامل تقویت کننده برای همه نیروهای موجود بود، تقویت میکرد. به راستی، در دوران اوج مظلومیت انقلاب و ارزشها و یارانش، شخصیتی همچون شهید شریف قنوتی حجتی برای بسیجیان، ایثارگران و عاشقان امام و انقلاب بود.
عامل اصلی توقف ارابه جنگی عراق
با نگاهی به وضعیت خرمشهر و شرایط حساس زمان جنگ، به جرئت میتوان گفت شهید شریف قنوتی، یکی از عوامل اصلی و اساسی توقف ارابه جنگی عراق در منطقه بود. عراق با توان نظامی خود باید در همان یکی دو روز اول، خرمشهر را اشغال میکرد، چنانکه با همین تصور وارد خرمشهر شده بود، ولی مقاومت سرسختانه نیروهای دفاعی شهر و مردم، مانعی بر سر تحقق این هدف بود. مقاومتی که برخاسته از حضور نیروهای نظامی و امکانات نظامی نبود، بلکه از شجاعتها، رشادتها و ایثارگریهای نیروهای مردمی سرچشمه میگرفت. شهید شریف قنوتی به عنوان نقطه ثقل وحدت میان نیروها و عامل اصلی و قوی شکلدهی این مقاومت مردمی در خرمشهر، نقشی انکارناپذیر داشت. درگیری در کوچههای خرمشهر، درگیری چریکی در خیابانها و حتی در مناطق مسکونی، سبب زمینگیر شدن دشمن شده بود. این حرکتهای مردمی و انسجام و اتحاد در برابر دشمن که بر محور شهید شریف قنوتی میچرخید، سبب اصلی کند حرکت کردن عراق شمرده میشد.
دمیدن روحیه امید در کالبد مردم
بیشک، شهید شریف قنوتی را میتوان از رزمآوران بزرگ و ارکان استوار روزهای آغاز دفاع مقدس دانست. نقل میکنند در آن شرایط که هر روز تعداد زیادی از نیروها به شهادت میرسیدند، شهید شریف قنوتی برای بازگرداندن روحیه امید به نیروها، اقدامات گوناگونی انجام میداد. حمله به دشمن و غنیمت گرفتن و اسیر کردن برخی از نیروهای دشمن و چرخاندن آنها در شهر، یکی از این اقدامات بود؛ آن هم در شرایطی که نه تنها به اسارت گرفتن نیروهای دشمن، بلکه گرفتن غنیمت و حمل آن به جبهههای خودی، آسان نبود و شاید بتوان گفت در آن شرایط، این اندیشه به ذهنها خطور نیز نمیکرد؛ چرا که نیروها تنها به دفاع از شهر و جلوگیری از سقوط آن میاندیشیدند.
رفتار با زنان
نقش زنان در حماسه خرمشهر، به زمان و مکان خاصی محدود نمیشد. هجوم گسترده دشمن، از تعداد امدادگران مرد کاسته بود و زنان، میداندار اصلی این فعالیت مشقت بار شده بودند. انتقال مجروحان و شهیدان، کمکهای اولیه، پرستاری، شناسایی شهیدان و مجروحان و حتی گاه شرکت در رویاروییهای با دشمن، از جمله فعالیتهای زنان در حماسه مقاومت خرمشهر بود. در آن شرایط که زنان نقش چشمگیری بر عهده داشتند و در هر امر ضروری شرکت میکردند، شهید شریف قنوتی با حمایت و تشویق آنان، امور مهمی از جمله توزیع سلاح و مهمات میان نیروهای مردمی برای دفاع و پنهان کردن سلاحهای غنیمت گرفته شده از دشمن از تیررس منافقان و نیروهای ستون پنجم را به آنان میسپرد.
دستور پیشروی یگانهای دشمن به سوی خرمشهر، در 24 مهر 1359 صادر شد و خیابان چهل متری این شهر، بهعنوان خیابان مرکزی، شاخص تقسیم نیروها و محورها قرار گرفت. با گذشت ساعاتی از روز، در حالی که مدافعان اندک شهر به مقابله مشغول بودند، یگانی از نیروهای دشمن با راهنمایی ستون پنجم، خود را به خیابان چهل متری رساند و با استقرار تیربار در چند نقطه و موضعگیری تکتیراندازان در ساختمانهای مسلط بر این خیابان، محور مرکزی و اصلیترین راه پشتیبانی و رفت و آمد نیروهای مدافع را بستند. دشمن، ماشین حامل شهید شریف قنوتی را در این خیابان هدف قرار داد. پس از برخورد هفت ـ هشت گلوله به بدن شهید، ماشین با آرپی جی هدف قرار گرفت و واژگون شد. دشمن که از همان ابتدا در پی دستگیری و شهادت شهید شریف قنوتی بود، پیکر مجروح او را اسیر کرد و با سر نیزه کلاشینکف، به شقیقه او ضربه زد و به شهادتش رساند.
خبر شهادت شهید شریف قنوتی، تلاطم عجیبی در منطقه به دنبال داشت. دشمن، پیکر پاکش را به بند کشید و در خیابانهای شهر میچرخاند. خبر شهادت او میتوانست ضربه روحی و روانی شدیدی برای نیروهای مدافع باشد، ولی با توجه به شیوه رفتاری شهید در آن دوره، نیروها بیش از پیش متوجه مسئولیت خویش شدند و پایداری و مقاومت بیشتری به خرج دادند. شهادت شهید شریف قنوتی، نه تنها موجب رکود مقاومت شهر نشد، بلکه به وجود آورنده حرکت تازهای در مقاومت رزمندگان بود. شهادت او، اعتقاد به نقش برجسته روحانیت را در دفاع از کیان امت اسلامی عمیقتر کرد و نشان داد که روحانیت، مرد عمل و مبارزه است.
درس ایستادگی و مقاومت به تمام نسلها
مقاومت شهید شریف قنوتی و نیروهایش در خرمشهر، این امکان را برای مسئولان کشوری و لشکری فراهم کرد تا بتوانند در برابر دشمن ایستادگی کنند. به یقین، پایداری و استقامت شهید شریف قنوتی، در آن دوره حساس و بحرانی، به همه نسلها و قشرها درس مقاومت و ایثار داد. حماسههایی که او در دوران مقاومت در خرمشهر آفرید، همیشه در ذهنها باقی خواهد ماند. این شهید، پیکی بود که خداوند در آن زمان برای نیروهای مدافع اسلام فرستاد تا از او درس جهاد، شهادت، رشادت و مردانگی بیاموزند. او راه جاودانگی را یافته و خود به الگویی برجسته در این مسیر تبدیل شده بود. اگر امثال شریف قنوتیها نبودند، خط سرخ شهادت بیمه نمیشد؛ چرا که شریف قنوتیها همواره در نوک پیکان حمله دشمن بودند.
کلام شهید
جبهه و میدان نبرد، مکانی است که قدم نهادن در آن، لیاقت و سعادت میخواهد و نصیب هر کس نمیشود، ولی آنان که مورد توجه خاص خداوندی قرار میگیرند، این مکان را عزیز مییابند. شهید شریف قنوتی که همواره در آرزوی شهادت بود و رسیدن به چنین توفیقی را عاجزانه از خداوند درخواست میکرد، به یقین میدانست که «بالای هر نیکی، نیکی است تا آنگاه که مرد در راه خدا کشته شود. پس چون در راه خدا کشته شد، بالاتر از آن نیکی و ارزشی وجود ندارد.» از این رو، معتقد بود که: «امروز، روز امتحان است. برای خدا کار کنید و خود را به سختی بیندازید و جسمتان را پرورش ندهید که این جسم، فانی است و به زیر خاک میرود. شهادت، سعادتی است که نصیب هر کس نمیشود و خون پاک و مطهر میخواهد».
منبع : تبیان